ឆ្នាំ២០១២បានបញ្ចប់ជាមួយ នឹងការសម្លាប់អ្នកកាសែត នៅក្នុងពិភពលោក មានចំនួនច្រើនបំផុត ហើយនៅកម្ពុជាវិញ ក៏មានអ្នកកាសែត មួយរូបត្រូវបានសម្លាប់ យ៉ាងសាហាវផងដែរ ដោយធ្វើអោយសេរីភាពសារព័ត៌មាន ដាំក្បាលសំយ៉ុងចុះ ហើយរំលេចចេញ អំពីគ្រោះថ្នាក់ ដែលអ្នកសារព័ត៌មាន ប្រឈមមុខ នៅក្នុងបេសកកម្ម របស់ពួកគេ ដើម្បីបុព្វហេតុផលប្រយោជន៍ សាធារណ:និងប្រជាធិបតេយ្យ។
របាយការណ៍របស់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន អន្តរជាតិ IPI បានបង្ហាញថា មានអ្នក កាសែត ចំនួន១៣២នាក់ បានត្រូវសម្លាប់នៅឆ្នាំ២០១២។ នេះជាតួលេខ ដ៏ខ្ពស់បំផុត ហើយមានចំនួនច្រើនជាងឆ្នាំ២០១១ចំនួន៣០នាក់។
នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងវិញ របាយការណ៍ របស់ក្លឹបអ្នកកាសែតកម្ពុជា បានបង្ហាញថា មានអ្នកកាសែតម្នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់ញាត់ ក្នុងគូទរថយន្តចំណែកនាយកសម្បុកឃ្មុំ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងក្រោយមក ត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោស អោយជាប់ពន្ធនាគារ រហូត ដល់២០ឆ្នាំ ពីបទបង្កើត តំបន់អប្បគមន៍ ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល។ ទោះបីហេតុផលណា ក៏ដោយ ការស្លាប់របស់អ្នកយកព័ត៌មាន និងការចាប់ខ្លួន លោក ម៉ម សូណង់ដូ នឹងធ្វើអោយស្រអាប់ដល់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ក្លឹបអ្នកកាសែតកម្ពុជា បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភ យ៉ាងប្រយ័ត្នប្រយ៉ែង ចំពោះដំណើរថយក្រោយ នៃសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
ដោយមានតួនាទីផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានជូនសាធារណជនទូទៅនោះ សារព័ត៌មាន ត្រូវគេយល់ថា មានឥទ្ធិពល នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ដោយអាចលើកទឹកចិត្ត អោយមនុស្ស គិតតាមផ្លូវណាមួយ អំពីអ្នកនយោបាយ ឬ ក៏រដ្ឋាភិបាល របស់ប្រទេសមួយ ដោយផ្អែកលើព័ត៌មាន ដែលពួកគេទទួលបាន។
ជាមួយនឹងភាពជោគជាំដោយព័ត៌មានអំពីបុគ្គលិកណាមួយ អ្នកនយោបាយណាមួយ គណបក្សណាមួយដែលផ្តល់អោយដោយសារព័ត៌មាន សាធារណជននឹងត្រូវដឹកនាំអោយឆ្ពោះទៅរកការវាយតម្លែជាវិជ្ជមានឬ អវិជ្ជមានតាមព័ត៌មានដែលពួកគេទទួលបាន។ ដូច្នេះជាលទ្ធផល វាក៏ប៉ះពាល់ដល់ការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងការបោះឆ្នោត។ នេះជាការបារម្ភ របស់អ្នកនយោបាយ នៅក្នុងប្រទេសដែលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក្មេងខ្ចី។
នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូលសេរីភាពសារព័ត៌មាន នៅមានកម្រិតទាប។ អ្នកនយោបាយមានភាពញញើត នឹងផ្តល់អំណាច ពេញលេញ ដល់សារព័ត៌មានដោយបារម្ភថាសារព័ត៌មាននឹងបោកបក់អោយមានការបះបោរ ជម្លោះពូជសាសន៍ និងសង្គ្រាមជាដើម។
នៅលើជ្រុងជ្រោយខ្លះ ការបារម្ភបែបនេះសមហេតុផលជាពិសេស នៅពេលដែលសារព័ត៌មាន មិនទាន់រឹងប៉ឹង ទាំងលើទិដ្ឋភាព វិជ្ជាជីវៈ និ ងសីលធម៌។ ប៉ុន្តែនៅលើទិដ្ឋភាព មួយទៀត នោះ ការរឹតត្បិតសេរីភាពនេះកើតចេញពីការសម្លឹងឃើញសារព័ត៌មាន ជាការគំរាមកំហែង ដល់អំណាច របស់អ្នកនយោបាយ ដែលគិតថា សារព័ត៌មាន ផ្តោតអារម្មណ៍ ច្រើនហួសហេតុ ទៅលើព័ត៌មាន អវិជ្ជមាន ជាជាង ព័ត៌មាន វិជ្ជមាន។
វាជានិន្នាការសាកលមួយ ដែលថា អ្នកនយោបាយសម្លឹង មកមើលសារព័ត៌មាន ជាការគំរាមកំហែង ជាជាងការជួយ ជ្រោមជ្រែង បើទោះបីជាពួកគេទាំងពីរ ប្រភេទនេះ មានបេសកកម្ម ដូចគ្នា គឺដើម្បីផលប្រយោជន៍សង្គមក្តី។
អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស លោក តូនីប្លែរ ធ្លាប់បង្ហាញការខឹងសម្បារ បែបនេះ ចំពោះសារព័ត៌មាន នៅប្រទេសអង់គ្លេស ដោយនិយាយថា សារព័ត៌មាន ងុបងល់ តែរឿង អវិជ្ជមាន។
សារព័ត៌មានលើកហេតុផលថា ដើម្បីកែប្រែសង្គមអោយឆ្ពោះទៅរកភាពប្រសើវាជាការចាំបាច់ដើម្បីធ្វើ សេចក្តីរាយការណ៍ តាមនិន្នាការ អវិជ្ជមាន បែបនេះ។ ប៉ុន្តែ អ្នករិះគន់សារព័ត៌មានវិញគិតថានេះគ្រាន់តែជាគំនិតដែលផ្តោតសំខាន់ ដើម្បីលក់ដំណឹងបែបនោះតែប៉ុណ្ណោះ ខណ:ដែលអ្នកអាន អ្នកស្តាប់ និង អ្នកទស្សនាចូលចិត្តអ្វីដែល ធ្វើអោយកន្ត្រាក់ ដល់អារម្មណ៍របស់ពួកគេ។ សារព័ត៌មានត្រូវចោទប្រកាន់ថា គិតគូរហួសហេតុ ទៅលើចំណូល ជាជាង ផលប្រយោជន៍សង្គម។ ឥឡូវឆ្នាំ២០១២បានលាចាកយើងទៅហើយ។
យើង ធ្វើដំណើរចូលឆ្នាំ២០១៣ ជាមួយនឹងក្តីសង្ឃឹមថាចំនួនអ្នកកាសែត ដែលត្រូវសម្លាប់ នឹងត្រូវថយចុះ នៅក្នុងពិភពលោក ហើយនឹងគ្មាន អ្នកកាសែតណាម្នាក់ នឹងត្រូវសម្លាប់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឡើយ នៅឆ្នាំ២០១៣នេះ។ ប៉ុន្តែរឿងល្អៗ នឹងមិនងាយ កើតឡើងឡើយ ដរាបណា តួអង្គទាំងឡាយ មិនទាន់យល់គ្នាអោយច្បាស់លាស់ ហើយដកថយ មួយជំហានម្នាក់។
សារព័ត៌មានប្រហែលជាទាមទារ អោយសម្លឹងមើល សង្គមគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ជាងនេះ ដោយធ្វើអោយមានតុល្យភាព ជាងមុន នៅក្នុងការ ថ្លឹងថ្លែងសារព័ត៌មាន ជាធុរកិច្ច ដែលស្វែងរកផលចំណេញ និង បេសកកម្ម បម្រើផលប្រយោជន៍ សង្គម។ និយាយតាមន័យត្រង់នោះ សារព័ត៌មានប្រហែល ជាទាមទារ អោយមានការផ្សព្វផ្សាយ តាមរបៀបមួយ ដែលគ្រប់ទិដ្ឋភាព សង្គមទាំងវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន។ តាមរយ: សេចក្តីរាយការណ៍ ដែលមិនសូវខ្មៅ ដូចមុន អ្នកនយោបាយ ប្រហែលជាមិនសូវខ្លាច នឹងផ្តល់សេរីភាពជាងមុនឡើយ។
ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ អ្នកនយោបាយមិនត្រូវសម្លឹងឃើញសារព័ត៌មានជាការគំរាមកំហែងអំណាចឡើយ។ សារព័ត៌មាន ដែលវិជ្ជាជីវៈ ធ្វើសេចក្តី រាយការណ៍ ដោយគ្រាន់តែ ផ្អែកទៅលើ ការពិតប៉ុណ្ណោះ។ វាគ្មានហេតុផលអ្វីដែលមេដឹកនាំត្រូវការពារមន្ត្រីខិលខូចនោះឡើយ។ ការអោប ក្រសោប មន្ត្រីខិលខូចនឹងធ្វើអោយសង្គមមិនអាចរីកចម្រើនទៅមុខហើយនឹងប៉ះពាល់ ដល់សេចក្តីទុកចិត្តរបស់ប្រជាជន។ ដូច្នេះ ការលាត ត្រដាង ដោយសារព័ត៌មានអំពីអ្នកនយោបាយ ឬមន្ត្រីខិលខូច មិនមែនគ្រាន់តែ ធ្វើអោយសង្គម កាន់តែផូរផង់ទេ ប៉ុន្តែវាថែមទាំងជួយ ជ្រោមជ្រែង ដល់ការជឿទុកចិត្ត ពីសាធារណជនចំពោះរដ្ឋាភិបាល គណបក្សនយោបាយ ឬអ្នកនយោបាយទៅវិញ។ ការលាងសម្អាត ខ្លួន ចេញពីភក់ជ្រាំ ជាអ្វីដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាត្រូវធ្វើហើយវារឹតតែចាំបាច់ទៀតសម្រាប់ អ្នកនយោបាយ។
សូមអោយឆ្នាំ២០១៣នេះ ក្លាយជាឆ្នាំមួយ ដែលមានការយល់គ្នា កាន់តែច្បាស់ រវាងសារព័ត៌មាន និង អ្នកនយោបាយ ហើយសេរីភាព សារព័ត៌មានស្គុះស្គាយ ជាមុននៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា និង ពិភពលោក៕ ដោយ: គ្រីទិច - CEN